Βρέθηκαν 12 αποτελέσματα       Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο    Αφαίρεση Όλων 

 

Ψηφιακή εθνογραφία (Μέρος Β')  / Διάλεξη 6 (Παπαηλία ΠηνελόπηΕπίκουρη Καθηγήτρια)

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Η ενότητα παρουσιάζει μια σύντομη εισαγωγή στην Ψηφιακή Εθνογραφία, ένα νέο και υπό διαμόρφωση επιστημονικό πεδίο. Η ποιοτική μεθοδολογία της εθνογραφίας που καταγράφει φωνές και εμπειρίες των συμμετεχόντων έχει αναδείξει τις πολιτισμικές και πολιτικές σημασίες (και αμφισημίες) της όλο και πιο δικτυωμένης καθημερινότητας. Η ενότητα αυτή αναφέρεται σε ορισμένα από τα θεωρητικά εργαλεία για την ανάλυση των ταχειών αυτών μετασχηματισμών, την ερμηνεία των αναδυόμενων εννοιών του ψηφιακού πολιτισμού και τη γεφύρωση των παραπάνω με καθιερωμένες προβληματικές της κοινωνικής ανθρωπολογίας. Οι εισηγητές θα παρουσιάσουν παραδείγματα από την έρευνά τους.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-10 01:03:47 401
Η εθνογραφία σήμερα  / Διάλεξη 1 (Παπαηλία ΠηνελόπηΕπίκουρη Καθηγήτρια)

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Παρότι έχουν περάσει δεκαετίες από την περιόδο της "κρίσης" και της "αναστοχαστικής κριτικής" στην ανθρωπολογία (μέσα της δεκαετίας του 1980), η ανθρωπολογία ως επιστήμη δυσκολεύεται να βρει μια δημόσια εικόνα της εθνογραφίας τόσο "σαγηνευτική" όσο η φίγουρα του μαλινοφσκικού ταξιδιώτη-εξερευνητή του "Τρίτου Κόσμου". Μια συνηθισμένη διέξοδος στα χρόνια μετά την κρίση είναι η αντικατάσταση της φυσικής γεωγραφίας με την "κοινωνική γεωγραφία" (μετανάστες, φτωχοί, στιγματισμένες κοινωνικές ομάδες στη θέση των ιθαγενών), η οποία μετέτρεψε την ανθρωπολογία σε μια επιστήμη του "περιθωρίου". Η "λύση" αυτή, ωστόσο, δεν αναποκρίνεται στις προσδοκίες της αναστοχαστικής κριτικής για μια πιο ριζική αναμόρφωση της εθνογραφικής ατζέντας. Από την άλλη, τις τελευταίες δεκαετίες, η εθνογραφία ως μέθοδος γνωρίζει μεγάλη ζήτηση έξω από το πλαίσιο της ακαδημαϊκής εθνογραφίας (στην εκπαίδευση, στον στρατό, στις επιχειρήσεις, στην τέχνη, στον ακτιβισμό), κάποτε με τρόπο αντίθετο με την ανθρωπολογική δεοντολογία, κάποτε με τρόπο που ανοίγει την ανθρωπολογία στην κοινωνία και σε νέες μορφές δημιουργικότητας. Επιπλέον, κάποιοι βλέπουν την εθνογραφία ως ένα καταφύγιο αναφορικά με τη νέα γραφειοκρατία του νεοφιλελεύθερου πανεπιστημίου (και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής κοινωνίας γενικότερα). Η ενότητα αυτή (που συμπεριλαμβάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή σε κύρια ζήτηματα της εθνογραφίας) θέτει τα βασικά ερωτήματα του μαθήματος: Τι αποτελεί (ή τι θα μπορούσε να αποτελέσει) το ιδιαίτερο στίγμα της εθνογραφικής μεθόδου στη σημερινή ιστορική και κοινωνική συνθήκη;
Εξάμηνο: 5o 2015-06-10 01:53:25 613
ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ ΙΙΙ. Η Πρόταση (Μέρος Β')  / Διάλεξη 9 (Παπαηλία ΠηνελόπηΕπίκουρη Καθηγήτρια)

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Σε αυτή τη διάλεξη θα συζητήσουμε βήμα βήμα τις διαδικασίες συγγραφής μιας ερευνητικής εθνογραφικής πρότασης προπτυχιακού επιπέδου. Οι φοιτητές/τριες δε θα ολοκληρώσουν την έρευνα (ως μέρος του μαθήματος), αλλά ουσιαστικά θα εκπαιδευτούν στην ανάπτυξη των συγγραφικών τους ικανοτήτων (στην προετοιμασία της πρότασης). Στη βάση των προηγούμενων διαλέξεων, οι φοιτητές/τριες καλούνται να διατυπώσουν τις δικές τους απόψεις αναφορικά με το τι θεωρούν ότι σημαίνει η έννοια "σύγχρονο πεδίο" εθνογραφικής έρευνας και να φανταστούν (τόσο σε θεωρητικό όσο και σε μεθοδολογικό επίπεδο) πώς θα μπορούσαν να προσεγγίσουν το θέμα της έρευνάς τους.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-09 00:46:22 277

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Με αφετηρία την κατανόηση της εθνογραφίας ως μία διαδικασία δημιουργίας και αναπαράστασης του πολιτισμικού που στοχεύει στο να προσφέρει εκδοχές της εμπειρίας της πραγματικότητας το μάθημα εστιάζει στη διερεύνηση των ορίων εθνογραφίας και ψηφιακής τέχνης. Η λεγόμενη «εθνογραφική στροφή» στην ψηφιακή τέχνη και, παράλληλα, η «αισθητική στροφή» στην εθνογραφική έρευνα διαμορφώνουν ένα πιθανό πεδίο διαλόγου και πειραματισμών με τρόπους διαμεσολάβησης της πολιτισμικής εμπειρίας που κινούνται πέρα από τον λογοκεντρισμό. Η συζήτηση στηρίζεται στους θεωρητικούς προσανατολισμούς της εθνογραφίας του ήχου και στην ανάλυση της μεθόδου του videowalk. Στο μάθημα θα παρουσιάσει το έργο του και θα συζητήσει μαζί μας ο ψηφιακός καλλιτέχνης Βασίλης Ψαρράς.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-09 01:34:55 386

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Σε αυτή τη διάλεξη θα συζητήσουμε την έννοια της εθνογραφικής έρευνας όπως αυτή γίνεται αντιληπτή έξω από το πανεπιστήμιο. Συχνά, η εθνογραφία αποκτά ριζικά διαφορετικά νοήματα στο πλαίσιο άλλων θεσμών όπως ο στρατός, το marketing και το design. Θα συζητήσουμε τις διαφορές, καθώς επίσης και δεοντολογικά ζητήματα που προκύπτουν από τις εν λόγω εφαρμογές της εθνογραφικής πρακτικής.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-09 01:13:32 382
Ψηφιακή εθνογραφία (Μέρος Α')  / Διάλεξη 6 (Παπαηλία ΠηνελόπηΕπίκουρη Καθηγήτρια)

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Η ενότητα παρουσιάζει μια σύντομη εισαγωγή στην Ψηφιακή Εθνογραφία, ένα νέο και υπό διαμόρφωση επιστημονικό πεδίο. Η ποιοτική μεθοδολογία της εθνογραφίας που καταγράφει φωνές και εμπειρίες των συμμετεχόντων έχει αναδείξει τις πολιτισμικές και πολιτικές σημασίες (και αμφισημίες) της όλο και πιο δικτυωμένης καθημερινότητας. Η ενότητα αυτή αναφέρεται σε ορισμένα από τα θεωρητικά εργαλεία για την ανάλυση των ταχειών αυτών μετασχηματισμών, την ερμηνεία των αναδυόμενων εννοιών του ψηφιακού πολιτισμού και τη γεφύρωση των παραπάνω με καθιερωμένες προβληματικές της κοινωνικής ανθρωπολογίας. Οι εισηγητές θα παρουσιάσουν παραδείγματα από την έρευνά τους.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-09 00:47:40 340

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Η ενότητα εστιάζει στη σχέση αρχιτεκτονικής-ανθρωπολογίας. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται στη διεπιστημονική προσέγγιση στο σχεδιασμό μιας έκθεσης με σημείο αναφοράς το Μουσείο της Πόλης του Βόλου.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-08 00:51:04 334

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Το μάθημα χωρίζεται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη ενότητα θα διερευνήσουμε το ρόλο της συνέντευξης στο πλαίσιο μιας εθνογραφικής έρευνας και τη σχέση της με άλλα εργαλεία έρευνας όπως η συμμετοχική παρατήρηση, οι σημειώσεις πεδίου και η αρχειακή έρευνα. Θα παρουσιάσουμε μεθόδους συγκρότησης δείγματος πληροφορητών και θα μιλήσουμε για τις σχέσεις πληροφορητή/ερευνητή στη διάρκεια της συνέντευξης. Θα διακρίνουμε διάφορα είδη και μορφές συνεντεύξεων και θα διερευνήσουμε τους εξωτερικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάζουν το περιεχόμενο της συνέντευξης. Τέλος θα αναλύσουμε τις βασικές τεχνικές διεξαγωγής μιας συνέντευξης. Η δεύτερη ενότητα αφιερώνεται στην προετοιμασία των συνεντεύξεων με απόφοιτους του ΙΑΚΑ βάσει των οποίων οι φοιτητές θα εκπονήσουν την πρώτη τους εργασία. Δουλεύοντας σε ομάδες οι φοιτητές θα συντάξουν έναν οδηγό συνέντευξης.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-08 01:27:50 461
ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ ΙΙΙ: Η Πρόταση (Μέρος Α')  / Διάλεξη 9 (Παπαηλία ΠηνελόπηΕπίκουρη Καθηγήτρια)

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Σε αυτή τη διάλεξη θα συζητήσουμε βήμα βήμα τις διαδικασίες συγγραφής μιας ερευνητικής εθνογραφικής πρότασης προπτυχιακού επιπέδου. Οι φοιτητές/τριες δε θα ολοκληρώσουν την έρευνα (ως μέρος του μαθήματος), αλλά ουσιαστικά θα εκπαιδευτούν στην ανάπτυξη των συγγραφικών τους ικανοτήτων (στην προετοιμασία της πρότασης). Στη βάση των προηγούμενων διαλέξεων, οι φοιτητές/τριες καλούνται να διατυπώσουν τις δικές τους απόψεις αναφορικά με το τι θεωρούν ότι σημαίνει η έννοια "σύγχρονο πεδίο" εθνογραφικής έρευνας και να φανταστούν (τόσο σε θεωρητικό όσο και σε μεθοδολογικό επίπεδο) πώς θα μπορούσαν να προσεγγίσουν το θέμα της έρευνάς τους.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-08 00:48:48 295
Εθνογραφία και Πολιτικοποίηση  / Διάλεξη 8 (Γιακουμάκη ΒασιλικήΕπίκουρη Καθηγήτρια)

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Η ενότητα αυτή θίγει θέματα εθνογραφικής έρευνας που πολιτικοποιείται και ιδεολογικοποιείται λόγω του οτι μπορεί να καταπιάνεται με μια συμβολικά φορτισμένη ιστορική συγκυρία, με ιστορικό τραύμα, με γεωπολιτικές σχέσεις, με «εθνικά» ζητήματα, με πολιτική επικαιρότητα. Αυτό μπορεί να καθιστά την εθνογραφική έρευνα αιχμηρή, αλλά και τρωτή και ευπρόσβλητη, ενώ καθίσταται ιδιαίτερα σύνθετο θέμα για τον/την εθνογράφο η κοινοποίηση και δημοσιοποίηση του υλικού. Συγχρόνως τίθενται για τον/την εθνογράφο κρίσιμα διλήμματα ηθικής τάξεως που έχουν να κάνουν με την συνηγορία (advocacy), όσον αφορά τη σχέση του/της με τα υποκείμενα στο πεδίο, με την επιστημονική κοινότητα, με τους πολιτικούς φορείς. Η ενότητα αντλεί από έρευνες πεδίου που ασχολούνται με εθνοτικο-θρησκευτικές ετερότητες στη σημερινή Ελλάδα. Στο μεγαλύτερο ποσοστό αντλεί από έρευνα πεδίου για την εβραϊκότητα στην Ελλάδα, και σε μικρότερο ποσοστό από έρευνα πεδίου για μειονοτικές θρησκευτικές κοινότητες. Διαχρονικά θέματα όπως ο αντιεβραϊσμός ή η μη ανεκτικότητα από την πλευρά του κυρίαρχου θρησκευτικού δόγματος, αποκτούν μια κρίσιμη επικαιρότητα λόγω συγκυριών διεθνούς εμβέλειας (π.χ. σχέσεις Ισραήλ-Παλαιστίνης, ριζοσπαστικό ισλάμ, άνοδος ακροδεξιών κινημάτων στην Ευρώπη). Ως τέτοια, η ενότητα γίνεται και αφορμή για διαπιστώσεις περί της αντικειμενικότητας ή ουδετερότητας του επιστημονικού λόγου. Το «εθνογραφείν» αποτελεί κατεξοχήν διαδικασία σχέσεων εξουσίας.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-07 01:29:32 300

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Τόσο οι εθνογραφίες της κλασικής περιόδου όσο και τα εγχειρίδια ανθρωπολογικής έρευνας εστιάζουν σε μια ρομαντική φιγούρα του «μοναχικού ανθρωπολόγου» και στο αίσθημα της μοναξιάς ως αντίτιμου για την «εμβάπτιση» του εθνογράφου στον πολιτισμό του «άλλου». Στην πραγματικότητα, ακόμα και στην κλασική περίοδο, στο πεδίο βρίσκονταν συχνά πάνω από ένα άτομο, συχνά ο ανθρωπολόγος και τη σύζυγό του, ή ο ανθρωπολόγος και τους ντόπιους συνεργάτες του, αλλά σπάνια έχουν γράψει για την εμπειρία τους αυτή. Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε τι γίνεται όταν συνεργάζονται τόσο στο πεδίο όσο και στη συγγραφή του τελικού κειμένου δύο εθνογράφοι με διαφορετικό πολιτισμικό, κοινωνικό και πολιτικό υπόβαθρο. Σαν παράδειγμα θα χρησιμοποιήσουμε την εμπειρία της Ρίκης Βαν Μπούσχοτεν και του Λόριγκ Ντάνφορθ στην κοινή τους ερευνητική πρακτική και στην από κοινού συγγραφή βιβλίου σχετικά με τα προσφυγόπουλα του ελληνικού εμφυλίου.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-07 00:22:15 400
ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ ΙΙ: Σημειώσεις Πεδίου  / Διάλεξη 4 (Παπαηλία ΠηνελόπηΕπίκουρη Καθηγήτρια)

Εθνογραφία: Διαμορφώνοντας το Σύγχρονο Πεδίο, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Σε αυτή τη διάλεξη θα προσεγγίσουμε τις σημειώσεις πεδίου ως βασική μεθοδολογική πρακτική στο πλαίσιο της εθνογραφικής έρευνας. Τα τελευταία χρόνια η έννοια του πεδίου μετασχηματίζεται ριζικά. Η ταύτισή του με ένα συγκεκριμένο γεωγραφικο χώρο που κατοικείται από μια σαφώς προσδιορισμένη πολιτισμική ομάδα, καθώς επίσης και η ιδέα μιας ξεκάθαρα οριοθετημένης χρονικής περιόδου για επιτόπια έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση τίθενται υπό διαπραγμάτευση. Έτσι, το πεδίο αποκτά μία περισσότερο διασπορική, αλλά και οργανική έννοια που παράγεται μέσα από την έρευνα και την εμπλοκή με κοινωνικές πρακτικές και καταστάσεις οι οποίες αναδύονται από την καθημερινότητα του/της εθνογράφου. Σε αυτό το πλαίσιο οι σημειώσεις πεδίου αποκτούν ιδιαίτερη στρατηγική σημασία. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι αυτή η συστηματική πρακτική δημιουργίας και τήρησης σημειώσεων -κεντρικής ενασχόλησης της υποκειμενικότητας του/της εθνογράφου- είναι αυτή που συγκροτεί το ίδιο το πεδίο. Επιπλέον, στην παρούσα διάλεξη θα πραγματευτούμε τη θέση σύμφωνα με την οποία οι σημειώσεις πεδίου, ως ιδιαίτερη αλλά και "κρυφή" μορφή εθνογραφικής κειμενικότητας (συνήθως οι σημειώσεις είναι προσβάσιμες μόνο από τον ίδιο τον εθνογράφο) μπορούν να ιδωθούν μέσα από ένα νέο πρίσμα στο πλαίσιο της ψηφιακής πολυμεσικότητας και πολυκειμενικότητας. Θα συζητήσουμε τα πιθανά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα αυτής της θέσης.
Εξάμηνο: 5o 2015-06-06 01:54:23 458