Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτής ολοκληρώνουμε τη συζήτηση για την παραγωγή υποκειμενικότητας στον μεσοπολεμικό κόσμο του ραδιοφώνου. Αναζητούμε τις κρίσιμες στρατηγικές του ακούειν μέσα από μια μαζική τεχνολογία του ήχου: ανασύσταση κοινωνικών δικτύων ακόμα πιο ισχυρά από τα καταπρόσωπον δίκτυα, τοποθέτηση του εαυτού σε ένα εθνικό, υπερτοπικό δίκτυο ακόμα μεγαλύτερης ισχύος, αναγνωρισιμότητας και πρόσβασης, μετατροπή εντέλει του εαυτού σε επίκεντρο ενός μαζικοποιημένου πλέον πολιτισμού του ήχου.Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτής αναλύουμε τους βασικούς λόγους για τους οποίους το ραδιόφωνο γίνεται στον Μεσοπόλεμο το αντικείμενο μιας πρωτόφαντης ιστορικά, μαζικής επιθυμίας: - Επιτρέπει ένα εξατομικευμένο βλέμμα που αισθάνεται επαρκές να βλέπει τον κόσμο μέσα από την ασφάλεια του ιδιωτικού του χωροχρόνου· ένα βλέμμα πλασμένο από παράλληλες τεχνολογίες απομόνωσης και συμπίεσης ικανές να τοποθετήσουν τον εαυτό στον κόσμο. Αστοί και στη συνέχεια μικροαστοί γίνονται πολύ γρήγορα κοινωνοί αυτής της επιθυμίας. - Μεταμορφώνεται στην πρώτη ιστορικά τεχνολογία, η οποία επιτρέπει σε μεγάλη έκταση την συμπίεση χώρου, χρόνου και νοήματος και την εξατομικευμένη ιδιοποίηση αυτών των συμπιεσμένων ενοτήτων.Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτή συζητάμε για το ραδιόφωνο ως την πρώτη τεχνολογία του ήχου στον εικοστό αιώνα, η οποία έρχεται να ολοκληρώσει το πρόγραμμα παραγωγής ιδιωτικών ακουστικών χωροχρόνων όπου ο καθένας ακούει ‘μόνος μαζί με άλλους’. Η συζήτηση ξεκινά από το χρονικό διάστημα 1895-1920. Αναλύουμε τον ραδιοτελέγραφο και επιμένουμε στην υπαγωγή του στην πολιτισμική πρωτοκαθεδρία του εξηλεκτρισμού. Στη συνέχεια παρακολουθούμε την είσοδο της συσκευής σε κρίσιμα δημόσια πεδία καθώς και την έναρξη των συγκρούσεων μεταξύ στρατιωτικών, αστών και ιδιωτικών εταιρειών για τον έλεγχο των ραδιοσυχνοτήτων στις Η.Π.Α.Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτή συζητάμε το ραδιόφωνο ως την πρώτη εκτατική τεχνολογία του εικοστού αιώνα· μια τεχνολογία η οποία από την πρώτη στιγμή της διάδοσής της επιχειρεί διαρκώς να διευρύνει τον ορίζοντα κατανάλωσής της· μια τεχνολογία που ενσωματώνει διαρκώς στον πολιτισμικό της ορίζοντα ολοένα και περισσότερους κοινωνικούς χώρους, συλλογικούς και εξατομικευμένους χρόνους αλλά και διαφορετικά υποκείμενα. Δίνουμε έμφαση στην περίοδο της οικονομικής ύφεσης, στη διάρκεια της οποίας ο εκτατικός χαρακτήρας της συγκεκριμένης τεχνολογίας επιμένει, σε αντίθεση με μια σειρά άλλους τεχνολογικούς και πολιτισμικούς τομείς, οι οποίοι γνωρίζουν μεγάλη καθίζηση.Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτή συζητάμε την πρώτη δεκαετία της ζωής του ραδιοφώνου (1920-1929). Επιχειρούμε να κατανοήσουμε την νέα τεχνολογία ως μια χαμαιλεοντική τεχνολογική παρουσία, η οποία προσπαθεί κάθε φορά να χωρέσει σε χώρους, χρόνους και υλικότητες που προϋπάρχουν αυτής. Με τον τρόπο αυτό προσπαθούμε να εμβαθύνουμε στην ανάδυση της πρώτης ουσιαστικά μαζικής τεχνολογίας του εικοστού αιώνα, μιας τεχνολογίας που έρχεται να επαναδιεκδικήσει με νέους όρους παλαιούς τόπους της καθημερινότητας: την μεσοαστική οικία, τον κόσμο των συσκευών / κουτιών, αλλά και τον κόσμο των μηχανών που ήδη παράγουν ήχο (μουσικά όργανα, γραμμόφωνο).Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτή εξετάζουμε συσκευές φωνοαυτογράφων στο β’ μισό του 19ου αιώνα. Οι μηχανές αυτές συζητιόνται ως απόπειρες μηχανικής οπτικοποίησης του ήχου, οι οποίες προκύπτουν από την απαράμιλλη αισιοδοξία της εποχής πως τα σώματα κι ήχοι τους μπορούν να ελεγχθούν με τα καινούργια εργαλεία της γνώσης και να επανοργανωθούν στο πρότυπο των μηχανών.Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτή, με αφορμή την εξέλιξη του τηλεγράφου μετά τη δεκαετία του 1840, συζητάμε την ανάδυση ενός νέου ιστορικού υποκειμένου. Πρόκειται για τους νέους ‘επαγγελματίες των ήχων’, οι οποίοι εκπαιδεύονται να παράγουν αξία, κεφάλαιο, δύναμη και κύρος απόμονώνοντας, κρυπτο- και από-κρυπτογραφώντας και ερμηνεύοντας ήχους που παράγονται από μηχανές. Στη συνέχεια αναλύουμε τους χώρους δράσης των παραπάνω υποκειμένων: χώρους ηχητικής απόμόνωσης αλλά ταυτόχρονα και χώρους μαζικής συνεύρεσης.Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτή συζητάμε τρεις βασικές θεωρητικές έννοιες, στη βάση των οποίων μπορεί να συγκροτηθεί μια κοινωνική ιστορία του ήχου. Επιπλέον, έμφαση δίνεται στην μετάβαση από το ‘αρχαίο’ στο ‘μοντέρνο’ καθεστώς ακρόασης και αρχίζουμε να συζητάμε τις ιστορικές προϋποθέσεις αυτής της μετάβασης, με πρώτη αυτή της μηχανικής μετατροπής του ήχου σε διαφορετική υλική μορφή.Από το γραμμόφωνο στο DVD: Ιστορία των οπτικοακουστικών τεχνολογιών στον 20ό αι., Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στην ενότητα αυτή οι πρώτες μηχανικές προσπάθειες καταγραφής και αναπαραγωγής των ήχων συζητούνται ως τεχνολογίες πρόσθεσης. Οι τεχνολογίες αυτές προκύπτουν καθώς σταδιακά εγκαθιδρύεται μια νέα ιατρική γνώση που βλέπει το σώμα ως μηχανή με εξαρτήματα, την ίδια στιγμή που εκδηλώνονται οράματα ‘κοινωνικής μηχανικής’, σύμφωνα με τα οποία τεχνολογίες και πολιτικές διαχείρισης μπορούν πλέον να εφαρμοστούν πάνω στο κοινωνικό σώμα του ύστερου 19ου αιώνα. Στη συνέχεια συζητάμε την έλευση του τηλεγράφου: αναλύουμε την τεχνολογική του λογική και επιμένουμε στην δικτυακή τοπολογία του.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στο τελευταίο μάθημα παρουσιάζονται διάφοροι τρόποι αξιοποίησης προφορικών μαρτυριών στο δημόσιο χώρο: στην εκπαίδευση, στη φροντίδα ηλικιωμένων, στο ραδιόφωνο, στο θέατρο και στο μουσείο.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Παρουσιάζονται αρχικά οι διάφοροι τρόποι αξιοποίησης προφορικών μαρτυριών σε βιβλία και στη συνέχεια τρεις διαφορετικές μέθοδοι ανάλυσης συνεντεύξεων (αφηγηματική ανάλυση, ιστορική ανασύνθεση, εθνοκοινωνιολογική ανάλυση).Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά και μια τυπολογία της προφορικής μνήμης, καθώς και οι παράγοντες που επιδρούν στη διαμόρφωσή της (ηλικία, φύλο, το παρόν της αφήγησης, τα κοινωνικά πλαίσια της μνήμης).Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Παρουσιάζεται το πρωτοποριακό έργο του γάλλου κοινωνιολόγου Maurice Halbwachs (1871-1945) σχετικά με τη κοινωνική και συλλογική μνήμη.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Αναλύονται οι τεχνικές συνέντευξης προφορικής ιστορίας. Ακολουθεί βιωματικό εργαστήριο, στο οποίο οι φοιτητές εξασκούνται στη διεξαγωγή συνεντεύξεων ανά τριάδες. Παρουσιάζεται ο τεχνικός εξοπλισμός για τη διεξαγωγή συνεντεύξεων προφορικής ιστορίας.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Παρουσιάζεται η εξέλιξη της προφορικής ιστορίας και η διαμόρφωσή της ως διεπιστημονικού γνωστικού αντικειμένου μελέτης της κοινωνικής ιστορίας από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Αναλύονται οι ομοιότητες και οι διαφορές των γραπτών και προφορικών πηγών και η αξιολόγηση της αξιοπιστίας τους.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Αξιολογούνται τα τεκμήρια της γραπτής και της προφορικής ιστορίας. Αποδομείται η θέση της παραδοσιακής ιστοριογραφίας ότι μόνο τα γραπτά τεκμήρια είναι «αυθεντικά» και «αντικειμενικά» και αναλύονται οι ιδιομορφίες των προφορικών πηγών.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Αναλύονται οι έννοιες της υποκειμενικότητας και της διϋποκειμενικότητας στο πλαίσιο της προφορικής ιστορίας, η σχέση προφορικής ιστορίας και ψυχανάλυσης. Με βάση το έργο των Σάντρο Πορτέλι και Λουϊζας Πασερίνι αναδεικνύεται η στροφή στην υποκειμενικότητα ως αξιόλογη πηγή γνώσης στην ερμηνεία προφορικών μαρτυριών. Οδηγίες για την κατάρτιση οδηγού συνέντευξης.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Αναλύονται οι σχέσεις αφηγητή/ερευνητή στη διάρκεια συνέντευξης προφορικής ιστορίας.Μνήμη και Προφορική Ιστορία, Τμήμα Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Στο πρώτο μέρος του μαθήματος παρουσιάζονται τα ζητήματα δεοντολογίας που τίθενται στη διεξαγωγή έρευνας προφορικής ιστορία και στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται τα μεταδεδομένα που (πρέπει να) παράγονται μετά τη διεξαγωγή μιας συνέντευξης προφορικής ιστορία, καθώς και ο τρόπος αρχειοθέτησής τους.